Topraklama Sistemleri ve Alçak Gerilim Şebeke Tipleri: TT, TN, IT ve Farklılıkları
Elektrik tesisatlarında kullanılan şebeke tipleri, güvenliğin sağlanması ve arıza durumlarında uygun koruma mekanizmalarının devreye alınması açısından hayati bir öneme sahiptir. Uluslararası standartlar ve yerel yönetmeliklerde, üç ana topraklama sistemi tanımlanmıştır: TT, TN ve IT. Bu sistemlerin her biri, farklı ihtiyaçlara ve koşullara göre özelleştirilmiştir. Özellikle TN sistemi, kendi içinde TN-C, TN-S ve TN-C-S olmak üzere üç alt kategoriye ayrılır. Bu makalede, topraklama sistemlerinin özelliklerini ve aralarındaki temel farkları şekilde ele alacağız.
Topraklama Sistemlerinde Kullanılan Harflerin Anlamları
Topraklama sistemlerinin sınıflandırılmasında kullanılan harfler, sistemin özelliklerini belirtir:
- T (Terra): Toprak.
- N (Neutral): Nötr.
- I (Isolation): İzolasyon.
- C (Combine): Birleşim.
- S (Separate): Ayrım.
Bu harfler, sistemin yapısal özelliklerini ve bağlantılarını tanımlamak için bir araya getirilir:
- İlk harf, güç kaynağının topraklanma durumunu belirtir:
- T: Şebekenin yıldız noktasının topraklanması.
- I: Şebekenin tüm gerilimli bölümlerinin toprakla ayrılarak yalıtılması.
- İkinci harf, tesisatın metal aksamlarının topraklanma yöntemini ifade eder:
- T: Cihaz gövdelerinin bağımsız bir topraklama sistemiyle topraklanması.
- N: Cihaz gövdelerinin nötr ile birleştirilerek şebeke topraklamasına bağlanması.
TT Topraklama Sistemi
TT sistemi, besleme kaynağının (örneğin bir transformatörün) nötr noktasının toprakla birleşmesi, ancak yükteki nötr hattının bağımsız bir topraklama sistemiyle ayrılması prensibine dayanır. Bu sistemde, cihazların metal gövdeleri ayrı bir topraklama hattıyla doğrudan topraklanır.
- Avantajları:
- Tasarım ve kurulum açısından en basit çözümü sunar.
- Çalışma sırasında sürekli izleme gerektirmez.
- Yalıtım hatası durumunda güç sistemini keserek güvenliği sağlar.
- Koruma:
Bir arıza akımı durumunda, faz kaynağının bağlantısını kesmek için 30 mA kaçak akım koruma cihazı kullanılmalıdır.
TN Topraklama Sistemi
TN sistemi, trafonun yıldız noktasının doğrudan topraklandığı bir sistemdir. Genellikle üç fazlı sistemlerde kullanılır ve üç ana alt kategoriye ayrılır
TN-C Sistemi
Bu sistemde, koruma iletkeni (PE) ile nötr iletkeni (N) birleştirilerek tek bir hat (PEN hattı) oluşturulur. Tüm cihazların metal gövdeleri bu hatta bağlanır. PEN hattı, trafonun yıldız noktasında toprağa bağlanır. Ayrıca, olası hata durumlarında PEN hattının toprak potansiyelinin yükselmemesi için farklı noktalardan ek topraklamalar yapılır.
TN-S Sistemi
Bu sistemde koruma ve nötr iletkenleri tüm şebeke boyunca ayrı ayrı çekilir. Cihazların metal gövdeleri, doğrudan koruma topraklamasına (PE hattı) bağlanır. PE hattı, farklı topraklama noktalarına bağlanabilir.
TN-C-S Sistemi
Bu sistemde, TN-C sisteminde olduğu gibi nötr ve toprak hattı başlangıçta birleştirilir (PEN hattı). Ancak, şebekenin bir noktasından sonra nötr ve PE hattı ayrılır.
Önemli Not: TN sistemlerinde, genellikle “sıfırlama” adı verilen bir koruma yöntemi uygulanır. Sıfırlama, cihaz gövdelerindeki yüksek dokunma gerilimlerini önler ve kısa devre durumunda koruma cihazlarının çalışmasını sağlar.
IT Topraklama Sistemi
IT sistemi, yıldız noktasının toprak hattından izole edildiği veya yüksek empedanslı bir bobin üzerinden topraklandığı bir sistemdir. Cihazların metal gövdeleri ise doğrudan toprak iletkenine bağlanır. Bu sistem genellikle hastaneler gibi hassas alanlarda tercih edilir.
- Temel Özellikleri:
- Yüksek seviyede izolasyon sağlar.
- Hata akımlarına ve gerilimlerine karşı etkili bir koruma sunar.
- Cihazları aşırı akımlara karşı korur.
Alçak Gerilim Şebekeleri ve Kullanım Alanları
Enerji üretim santralleri, genellikle yerleşim bölgelerine uzak noktalarda kurulur. Bu nedenle, elektriğin her bölgeye iletilebilmesi için bir iletim ağı oluşturulmuştur. Elektrik şebekeleri, kullanılan gerilim seviyelerine göre şu şekilde sınıflandırılır:
- Alçak gerilim şebekeleri: 0 – 1 kV.
- Yüksek gerilim şebekeleri: 1 kV – 154 kV ve üzeri.
Alçak gerilim genellikle konutlarda (230V) ve sanayi alanlarında (400V) kullanılır. Elektrikli cihazlar, bu gerilim seviyelerine uygun olarak üretilir. Ancak daha düşük gerilimlerde çalışan elektronik cihazlarda, gerilimi düşürmek ve doğru akıma çevirmek için adaptörler kullanılır.
Topraklama sistemleri, elektrik tesisatlarında güvenlik ve koruma sağlamak için kritik bir role sahiptir. TN, TT ve IT sistemleri, farklı ihtiyaçlara ve standartlara uygun olarak tasarlanmıştır. Bu sistemler, hem insan güvenliğini hem de tesisatın verimli çalışmasını destekler. Doğru bir topraklama sistemi seçimi, hem elektriksel güvenliği artırır hem de tesisatın uzun ömürlü olmasını sağlar.
Anahtar kelimeler: (Birçoğu doğru olmasa da sizin doğru bilgiye ulaşabilmeniz için Google’a yardım edelim.) şebeke topraklama çeşitleri, topraklama tipleri, tt topraklama tipi, tt şebeke nedir, topraklama çeşidi, topraklama yöntemleri, şebeke topraklaması, trafo topraklama yöntemi, nötr topraklama, topraklama yöntemleri, işletme topraklaması, işletme topraklama çeşitleri
RASTGELE TEKNİK İÇERİK İÇİN TIKLAYIN!
İlginizi Çekebilecek Teknik Hesaplar
Kompanzasyon Hesabı
Aydınlatma Hesabı
Yüksek Gerilim İşletme Sorumluluğu Ücreti Hesabı
Sosyal medyada teknik bilgilere maruz kalmak için:
YouTube – Instagram
