Parafudr Tipleri ve İşlevleri Nelerdir?
Parafudr tipleri, yıldırım darbeleri ve ani aşırı gerilimlere karşı elektriksel sistemlerin korunmasında kritik bir role sahiptir. Parafudrlar, özellikle IEC 62305 standardı doğrultusunda tasarlanan dış yıldırımlık sistemleriyle birlikte kullanıldığında, hem yıldırım darbelerine hem de şebeke kaynaklı aşırı gerilimlere karşı etkili bir koruma sağlar. Bu yazıda, parafudr tiplerini ve işlevlerini detaylı bir şekilde ele alacağız.
Parafudr Nedir ve İşlevi Nedir?
Parafudr, elektriksel sistemlerde meydana gelebilecek yıldırım darbeleri, şebeke dalgalanmaları veya ani aşırı gerilimlere karşı koruma sağlamak amacıyla kullanılan bir iç yıldırımlık cihazıdır. Elektriksel tesisatlarda ani gerilim yükselmeleri; yıldırım, anahtarlama işlemleri, harmonikler veya hata akımları gibi nedenlerle oluşabilir. Parafudrlar, bu tür gerilim darbelerini toprağa ileterek sistemin zarar görmesini engeller.
İlginizi Çekebilir: Yıldırım Enerjisi Nedir? Yıldırım Enerjisi Kullanılabilir mi?
Parafudr Tipleri ve Kullanım Alanları
Alçak gerilim sistemlerinde kullanılan parafudrlar üç temel sınıfa ayrılır: Tip-1 (B sınıfı), Tip-2 (C sınıfı) ve Tip-3 (D sınıfı). Bunlar, koruma gereksinimine ve sistemdeki aşırı gerilim türüne göre seçilir.
1. Tip-1 Parafudr (B Sınıfı Parafudr)
- İşlevi: Yıldırım darbelerine karşı koruma sağlar.
- Teknik Özellikler: 10/350 µs darbe akımı eğrisine göre tasarlanmıştır.
- Kullanım Alanı: Ana dağıtım panolarında kullanılır. Yıldırım çarpmalarının elektriksel sisteme zarar vermesini engeller.
- Önemli Not: Yıldırım darbelerinin sistem üzerinde oluşturduğu yüksek enerji seviyelerini toprağa ileterek binanın diğer elektrik sistemlerini korur.
2. Tip-2 Parafudr (C Sınıfı Parafudr)
- İşlevi: Şebeke darbelerine karşı koruma sağlar.
- Teknik Özellikler: 8/20 µs darbe akımı eğrisine göre tasarlanmıştır.
- Kullanım Alanı: Hem ana hem de tali dağıtım panolarında kullanılır. Şebeke içindeki harmonikler, anahtarlama işlemleri veya hata akımları gibi düşük enerji seviyeli aşırı gerilimlere karşı koruma sağlar.
3. Tip-3 Parafudr (D Sınıfı Parafudr)
- İşlevi: Hassas elektronik cihazların korunması için aşırı gerilim sınırlayıcı olarak kullanılır.
- Teknik Özellikler: Hassas ekipmanların zarar görmemesi için düşük seviyeli aşırı gerilimleri etkili bir şekilde sınırlar.
- Kullanım Alanı: PLC, SCADA, güvenlik kameraları ve diğer zayıf akım sistemlerinde tercih edilir.
- Bağlantı Şekli: Diğer sınıflardan farklı olarak, sisteme seri bağlanabilir.
Alt Sınıflar
- B+C Parafudr: Hem yıldırım darbelerine hem de şebeke darbelerine karşı koruma sağlar.
- C+D Parafudr: Şebeke darbeleri ve hassas cihaz korumasını birleştirir.
- B+C+D Parafudr: Tüm koruma ihtiyaçlarını karşılayan bir kombinasyondur.
Parafudr Seçiminde Teknik Detaylar
Parafudr seçimi yapılırken aşağıdaki teknik parametreler dikkate alınmalıdır:
- Darbe Akımı Kapasitesi: Parafudrun taşıyabileceği maksimum akım değeri, yıldırım veya şebeke darbelerine karşı koruma düzeyini belirler.
- Koruma Seviyesi (Up): Parafudrun gerilim darbesini sınırlama kapasitesini ifade eder. Bu değer, korunacak cihazların hassasiyetine göre seçilmelidir.
- Topraklama Uyumluluğu: Parafudr, etkili bir koruma sağlayabilmek için uygun bir topraklama sistemiyle entegre edilmelidir.
Parafudr Bağlantısı
- Bağlantı Şekli:
- Tip-1 ve Tip-2 parafudrlar sisteme paralel bağlanır.
- Tip-3 parafudrlar ise genellikle sisteme seri olarak bağlanır.
- Dağıtım Panosu Entegrasyonu: Parafudrlar, sadece ana dağıtım panosunda değil, tali panolarda da kullanılmalıdır. Bu, tüm sistemin eksiksiz bir şekilde korunmasını sağlar.
- Zayıf Akım Sistemleri: PLC, SCADA ve kamera gibi zayıf akım sistemleri için özel parafudrlar kullanılarak hassas cihazlar korunmalıdır.
Parafudrların Topraklama ile İlişkisi
Parafudrların işlevselliği büyük ölçüde topraklama sisteminin kalitesine bağlıdır. Uygun bir topraklama sistemi olmaksızın parafudrların verimli çalışması mümkün değildir. Yetersiz topraklama sistemlerinde kullanılan parafudrlar, sistem korumasında başarısız olabilir. Bu nedenle:
- Topraklama Direnci: Topraklama direnci, standartlarda belirtilen değerleri karşılamalıdır.
- Dış Yıldırımlık Sistemi: Parafudrların dış yıldırımlık sistemiyle uyum içinde çalışması gereklidir. Bu, yıldırım enerjisinin güvenli bir şekilde toprağa iletilmesini sağlar.
Parafudr Kullanımının Önemi
Yıldırımdan korunma sistemleri bir bütündür ve parafudrlar bu sistemin kritik bir bileşenidir. Parafudrlar, doğru seçildiği ve kurulduğu takdirde, yıldırım ve şebeke darbelerinden kaynaklanabilecek zararlara karşı etkili bir koruma sağlar. Ayrıca:
- Elektrik tesisatlarının uzun ömürlü olmasını sağlar.
- Hassas cihazların güvenliğini artırır.
- Sistem güvenilirliğini ve verimliliğini yükseltir.
Sonuç olarak, parafudr tiplerinin doğru belirlenmesi ve uygun şekilde kurulması, elektriksel sistemlerin aşırı gerilim darbelerine karşı korunmasında vazgeçilmezdir. Yıldırımdan korunma sistemleri ile entegre bir şekilde çalıştıklarında, hem ekonomik hem de teknik açıdan büyük avantajlar sunarlar.
RASTGELE TEKNİK İÇERİK İÇİN TIKLAYIN!
İlginizi Çekebilecek Teknik Hesaplar
Kompanzasyon Hesabı
Aydınlatma Hesabı
Yüksek Gerilim İşletme Sorumluluğu Ücreti Hesabı
Sosyal medyada teknik bilgilere maruz kalmak için:
YouTube – Instagram
