LOD Nedir? LOD Seviyeleri Nelerdir?

LOD Nedir? Giriş ve Temel Kavramlar

LOD (Level of Development) kavramı, Yapı Bilgi Modellemesi (BIM) sürecinde kullanılan temel standartlardan biridir. BIM süreçlerinin etkin yönetiminde, elemanların içerdiği bilgi ve detayların aşamalar halinde tanımlanmasında referans noktası olarak kullanılır.

LOD; Level of Definition (Tanım Seviyesi), Level of Detail (Detay Seviyesi) ve Level of Development (Gelişim Seviyesi) gibi farklı terimlerle ifade edilse de, genel olarak projenin tasarım aşamasından başlayarak yapım sonrası as-built durumuna kadar elemanların bilgi yoğunluğunu ve geometrik kesinliğini belirler.

Not: As-built, bir yapının veya altyapı projesinin tamamlanmış ve sahada mevcut olan halini yansıtan çizim, model veya belgeler bütünüdür.

LOD Kavramının Tarihçesi

LOD (Level of Development), Yapı Bilgi Modellemesi’nin (BIM) gelişimiyle ortaya çıkan bir ihtiyaçtan doğmuştur. Farklı disiplinlerin ortak bir dil kullanabilmesi ve model elemanlarının detay seviyelerinin standartlaştırılması gerekiyordu.

İlk Tanım: AIA E202-2008

LOD kavramı, ilk kez 2008’de Amerikan Mimarlar Enstitüsü (AIA) tarafından yayınlanan “E202-2008 Yapı Bilgi Modellemesi Protokolü” belgesinde resmi olarak tanımlandı. Bu belge, beş LOD seviyesi belirlemişti (LOD 100, 200, 300, 400, 500). Ancak, bu ilk tanımlama bazı belirsizlikler içeriyordu.

Güncelleme: AIA E203-2013

2013’te AIA, “E203-2013 Yapı Bilgi Modellemesi ve Dijital Veri Sergileme Protokolü” ile LOD tanımlarını güncelledi. Bu güncelleme, model elemanlarının güvenilirliğini de vurgulamaya başladı. Beş seviyeli yapı korundu.

BIMForum ve LOD 350

Uygulamadaki boşlukları gidermek için BIMForum (Building Information Modeling Forum), AIA’nın standardına LOD 350 seviyesini ekledi. LOD 350, sistemler arası bağlantıları ve entegrasyonu temsil eder. Böylece LOD, altı seviyeli bir standart oldu (LOD 100, 200, 300, 350, 400, 500). BIMForum ayrıca, LOD seviyelerini detaylı olarak açıklayan ve her yıl güncellenen bir “LOD Specification” rehberi yayınlamaktadır.

LOD Nedir? Seviyeleri ve Tanımları

LOD 100 – Kavramsal Tasarım Aşaması (Conceptual Design)

LOD 100 seviyesi, projenin en erken aşamasını temsil eder. Bu aşamada, yapı veya altyapı projesi henüz bir fikir aşamasındadır. Elemanlar (duvarlar, kolonlar, döşemeler vb.) son derece basit ve sembolik olarak gösterilir. Amaç; projenin genel hatlarını, kütlesel yerleşimini ve yaklaşık maliyetini belirlemektir.

• Temsil:
  • Genellikle basit bloklar veya semboller kullanılır.
  • Örneğin, bir bina sadece bir dikdörtgen prizma olarak gösterilebilir.
  • Malzeme bilgisi, kesin boyutlar veya detaylar bulunmaz.
• Bilgi İçeriği:
  • Yaklaşık alan, hacim, yükseklik ve yönelim bilgileri mevcuttur.
  • Kesinlik beklenmez.
• Kullanım Alanları:
  • İlk fizibilite çalışmaları,
  • Kavramsal sunumlar,
  • Kütlesel etütler,
  • Çok erken aşama maliyet tahminleri.
• Örnek: Bir ofis binası projesinde, LOD 100’de bina sadece bir dikdörtgen prizma ve kat sayısı ile temsil edilebilir. Herhangi bir pencere, kapı veya iç bölme detayı gösterilmez.

LOD 200 – Ön Tasarım ve Şematik Aşama (Schematic Design)

LOD 200, projenin ön tasarım aşamasıdır. Artık elemanlar, genel tipleri, yaklaşık boyutları, şekilleri ve konumlarıyla tanımlanmaya başlar. Bu seviyede, farklı sistemlerin (örneğin, taşıyıcı sistem, mekanik sistem) genel olarak nasıl çalışacağı belirlenir.

• Temsil:
  • Elemanlar, genel hatlarıyla modellenir.
  • Örneğin, duvarlar belirli bir kalınlığa sahip olabilir, ancak katmanları (sıva, boya vb.) gösterilmez.
  • Pencereler ve kapılar basit açıklıklar olarak gösterilebilir.
• Bilgi İçeriği:
  • Yaklaşık boyutlar, şekiller, konumlar ve miktarlar belirlenir.
  • Genel sistem montajları (örneğin, bir HVAC sistemi şeması) eklenebilir.
• Kullanım Alanları:
  • Ön tasarım sunumları,
  • Genel tasarım koordinasyonu,
  • Maliyet tahminlerinin iyileştirilmesi,
  • Performans analizlerinin başlangıcı (örneğin, enerji simülasyonları).
• Örnek: Bir ofis binasında, LOD 200’de duvarlar belirli bir kalınlıkta, pencereler ve kapılar basit açıklıklar olarak gösterilir. Taşıyıcı sistem (kolonlar, kirişler) genel hatlarıyla belirlenir.

LOD 300 – Kesin Tasarım ve Detaylandırma (Detailed Design)

LOD 300, projenin kesin tasarım aşamasıdır. Elemanlar artık kesin boyutları, şekilleri, konumları ve yönelimleriyle modellenir. Bu seviyedeki model, uygulama projeleri için temel oluşturur.

• Temsil:
  • Elemanlar, gerçek boyutları ve şekilleriyle modellenir.
  • Duvarlar, katmanlarıyla birlikte (sıva, boya, yalıtım vb.) gösterilir.
  • Pencereler ve kapılar, tipleri ve boyutlarıyla detaylandırılır.
• Bilgi İçeriği:
  • Kesin boyutlar, şekiller, konumlar, miktarlar ve malzeme bilgileri.
  • Proje koordinat sistemi tanımlanmıştır.
• Kullanım Alanları:
  • Uygulama projelerinin hazırlanması,
  • Kesin maliyet hesapları,
  • Detaylı koordinasyon (farklı disiplinler arasında),
  • İmalat çizimlerinin ön hazırlığı.
• Örnek: Ofis binasında, LOD 300’de duvarlar tüm katmanlarıyla, pencereler ve kapılar marka, model ve boyutlarıyla, taşıyıcı sistem elemanları (kolonlar, kirişler, döşemeler) tüm detaylarıyla modellenir.

LOD 350 – Sistemler Arası Bağlantılar ve Entegrasyon (Construction Coordination)

LOD 350, farklı yapı sistemlerinin (mimari, statik, mekanik, elektrik vb.) birbiriyle nasıl entegre olduğunu gösteren aşamadır. Bu seviyede, elemanların bağlantı detayları, destekler, askılar ve diğer ara yüz elemanları modellenir.

• Temsil:
  • Elemanlar, LOD 300’deki gibi detaylıdır.
  • Ek olarak, bağlantı elemanları (cıvatalar, kaynaklar, ankrajlar vb.) modellenir.
  • Farklı sistemlerin kesişim noktaları ve ara yüzleri detaylandırılır.
• Bilgi İçeriği:
  • LOD 300’deki bilgilere ek olarak, bağlantı detayları ve ara yüz bilgileri.
  • Çakışma analizleri için uygun hale gelir.
• Kullanım Alanları:
  • Disiplinler arası koordinasyonun sağlanması,
  • Çakışma analizleri (clash detection),
  • İmalat ve montaj süreçlerinin planlanması.
• Örnek: Ofis binasında, LOD 350’de mekanik tesisat borularının duvarlardan nasıl geçtiği, taşıyıcı sisteme nasıl asıldığı, elektrik tavalarının diğer sistemlerle nasıl entegre olduğu detaylı olarak gösterilir.

LOD 400 – İmalat ve Montaj İçin Detaylandırılmış Tasarım (Fabrication and Assembly)

LOD 400, elemanların imalat ve montaj süreçleri için gerekli tüm bilgileri içeren aşamadır. Bu seviyedeki model, doğrudan imalathaneye gönderilebilecek kadar detaylıdır.

• Temsil:
  • Elemanlar, imalata hazır çizimler ve modeller şeklinde detaylandırılır.
  • Tüm bağlantı elemanları, delikler, kesimler ve montaj sıralaması gösterilir.
  • Gerekirse, imalat toleransları da belirtilir.
• Bilgi İçeriği:
  • İmalat ve montaj için gerekli tüm bilgiler (boyutlar, malzeme, toleranslar, montaj talimatları vb.).
• Kullanım Alanları:
  • İmalat çizimlerinin oluşturulması,
  • CNC makineleri için veri üretimi,
  • Montaj planlaması ve simülasyonu.
• Örnek: Bir çelik konstrüksiyon yapıda, LOD 400’de her bir çelik elemanın (kolon, kiriş, birleşim levhası vb.) imalat resmi, delik konumları, kaynak detayları ve montaj sıralaması kesin olarak belirlenir.

LOD 500 – Uygulama Sonrası Sahada Doğrulanmış Durum (As-Built)

LOD 500, yapının tamamlanmış ve sahada doğrulanmış halini temsil eder. Bu, “as-built” (yapıldı-bitti) modeldir. İnşaat sırasında yapılan değişiklikler ve revizyonlar, bu modele işlenmiştir.

• Temsil:
  • Yapının gerçek durumunu yansıtır.
  • Lazer tarama veya diğer ölçüm yöntemleriyle elde edilen veriler kullanılabilir.
• Bilgi İçeriği:
  • Yapının kesin geometrisi, elemanların gerçek konumları, boyutları ve malzeme bilgileri.
  • Tüm değişiklikler ve revizyonlar kaydedilmiştir.
• Kullanım Alanları:
  • Tesis yönetimi,
  • Bakım ve onarım,
  • Gelecekteki tadilat veya genişleme projeleri için referans. *As built modelin oluşturulması.
• Örnek: Bir ofis binasının LOD 500 modeli, inşaat sırasında yapılan tüm değişiklikleri (örneğin, bir duvarın yerinin değişmesi, bir boru güzergahının farklı olması) içerir. Bu model, binanın işletme ve bakımı için temel oluşturur.

LOD’un Proje Yönetimine Etkileri

LOD sistemi, farklı disiplinlerin ortak dil oluşturmasına yardımcı olur. Bu ortak dil sayesinde, tasarım ve uygulama aşamalarında yanlış anlaşılmalar minimize edilir.

LOD seviyelerinin doğru uygulanması, proje kalitesini yükseltir ve sahada meydana gelebilecek uygulama hatalarını azaltır. Bu sayede maliyet ve süre açısından avantaj sağlanır.

LOD, projedeki riskleri öngörmeye ve yönetmeye yardımcı olur. Hangi seviyede hangi bilgiye ihtiyaç duyulduğunun önceden bilinmesi, proje risklerini minimize eder.

RASTGELE TEKNİK İÇERİK İÇİN TIKLAYIN!

İlginizi Çekebilecek Teknik Hesaplar
Kompanzasyon Hesabı
Aydınlatma Hesabı
Yüksek Gerilim İşletme Sorumluluğu Ücreti Hesabı

Sosyal medyada teknik bilgilere maruz kalmak için:
YouTube – Instagram