Elektrik iletim hatlarında dikkat çeken kırmızı, beyaz ve turuncu renkli küreler, ikaz küresi olarak adlandırılmaktadır. Alçaktan uçan uçaklar, helikopterler ve diğer hava taşıtları için kritik bir işlev gören bu küreler, yüksek gerilim hatlarının görülebilirliğini artırarak engellere karşı uyarı mekanizması sağlar. Bu yazıda; ikaz kürelerinin işlevi, yapımında kullanılan malzemeler, kurulum detayları ve teknik özellikleri üzerinde durulacaktır.
İkaz Küresi
İkaz küreleri, yüksek gerilim hatlarında güvenliği artırmak amacıyla kullanılan bir tür işaretleme aracıdır. Gün ışığında, özellikle nehirler, göller, vadiler, yollar, inşaat alanları ve havaalanları çevresi gibi bölgelerde kullanılarak hatların görülebilirliğini sağlar. Ayrıca, askeri üsler, polis istasyonları, helikopter rotaları ve diğer alçak uçuş bölgelerinde de sıklıkla tercih edilmektedir.
Genellikle, bu küreler hatların en üst kısmında bulunan koruma iletkenlerine veya direklerin üzerine monte edilir. Kurulumu kolaylaştıran teknik tasarımları sayesinde, bir hat teknisyeni tek başına bu küreleri rahatça monte edebilir. (Tabii iş güvenliği açısından en az 2 kişi bulunmalıdır.)
İkaz Küresinin Yapısal Özellikleri
İkaz küreleri, iki yarımküreden oluşan bir tasarıma sahiptir ve UV ile ozona dayanıklı özel malzemelerden üretilmiştir. Bu malzemeler, kürelerin uzun ömürlü olmasını ve dış çevre koşullarına karşı dirençli kalmasını sağlar. İkaz kürelerinin diğer önemli özellikleri şu şekilde sıralanabilir:
- Malzeme Dayanıklılığı: Polietilen gibi UV ve ozona dayanıklı malzemelerden üretilir.
- Renk Seçimi: Kürelerin beyaz, kırmızı ve turuncu gibi renkleri, arka plan ile kontrast oluşturarak kolay fark edilmesini sağlar.
- Drenaj Delikleri: Kürelerde bulunan drenaj delikleri, yağmur suyunun birikmesini önler.
- Titreşim Önleme: Yüksek rijidite tasarımı, iki yarımküre arasındaki titreşim ve gürültüyü önler.
- Kolay Kurulum: Bağlama klempi ve paslanmaz çelik güvenlik plakaları ile hızlı ve güvenli bir kurulum yapılır.
- Standartlara Uygunluk: İkaz küreleri, Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü’nün (ICAO) belirlediği standartlara (6. Bölüm, 14. Ek) uygun olarak tasarlanır.
İkaz Küresinin Kurulumu
İkaz küreleri genellikle, yüksek gerilim hatlarının koruma iletkenlerine monte edilir. Kürelerin çapı ve aralarındaki mesafe şu şekildedir:
- 600 mm çap: Küreler arası mesafe en fazla 30 metre olmalıdır.
- 800 mm çap: Küreler arası mesafe en fazla 35 metre olmalıdır.
- 1300 mm çap: Küreler arası mesafe en fazla 40 metre olmalıdır.
Kurulum sırasında dikkat edilmesi gerekenler:
- Kürelerin ağırlığı, koruma iletkeninin taşıma kapasitesini aşmamalıdır.
- Hat çapı, bağlama klempinin aralığını geçmemelidir.
- Klemp bağlantıları, şiddetli rüzgar ve titreşimlere karşı dayanıklı olmalıdır.
İkaz Küresinin Teknik Özellikleri
İkaz kürelerinin özellikleri aşağıdaki şekilde özetlenebilir:
- Çap: Genellikle 600 mm ± 10 mm.
- Et Kalınlığı: 1,2 mm.
- Renkler: Kırmızı, turuncu, beyaz (mevsim değişikliklerine göre değiştirilebilir).
- Malzeme: Polietilen veya alüminyum.
- Drenaj Delikleri: Nem ve su birikimini önler.
- Bağlama Klempi: Alüminyumdan yapılmış, yivli yapısıyla kaymayı önler.
- Gerilim Uygulaması: İzole edilmiş hatlarda herhangi bir ayarlama yapılmadan kullanılabilir.
İkaz Küresi ve Direk Boyama Şartnamesi
Türkiye’de enerji iletim hatları için kullanılan ikaz kürelerinin üretimi ve montajı, teknik şartnameler ile düzenlenmiştir. Direk boyama işlemleri de bu şartnamelerin bir parçasıdır. Direklerin üst kısmı, RAL 2004 kodlu turuncu renk ile boyanmalı ve yüzey temizliği yapılarak boya işlemi tamamlanmalıdır. Boya işlemi sırasında cam tozu kullanılması, dayanıklılığı artırır.
Özet Bilgi
İkaz küresi, enerji iletim sistemlerinde güvenliğin sağlanması açısından kritik bir rol oynar ve yüksek gerilim hatlarının görünürlüğünü artırarak kazaların önüne geçilmesine yardımcı olur. Bu küreler, özellikle alçak irtifada uçuş yapan hava taşıtlarının, helikopterlerin veya küçük uçakların yüksek gerilim hatlarını fark etmesini sağlamak amacıyla geliştirilmiştir. Bunun yanı sıra, gece görüşü veya kötü hava koşullarında da fark edilebilirliği artıran bu küreler, enerji iletim hatlarının çevreyle uyumlu bir şekilde işleyişine katkı sağlar. ICAO standartlarına uygun olarak üretilen ikaz küreleri, kullanılan malzeme kalitesi ve tasarım özellikleri sayesinde uzun ömürlüdür ve doğru kurulum ile düzenli bakım uygulamaları sonucunda yıllarca güvenle hizmet verebilir. Enerji sektöründeki güvenlik standartlarının yükseltilmesine yönelik bu tür çözümler, hem insan güvenliğini hem de sistemin sürdürülebilirliğini destekler.
RASTGELE TEKNİK İÇERİK İÇİN TIKLAYIN!
İlginizi Çekebilecek Teknik Hesaplar
Kompanzasyon Hesabı
Aydınlatma Hesabı
Yüksek Gerilim İşletme Sorumluluğu Ücreti Hesabı
Sosyal medyada teknik bilgilere maruz kalmak için:
YouTube – Instagram
