Teksas’ta yenilenebilir enerji üzerine hazırlanan güncel bir rapor, yenilenebilir enerjinin saklı maliyetini ortaya koyuyor.
Teksas’ın Yenilenebilir Enerji Hamlesi ve Ortaya Çıkan Maliyet Sorunları
Amerika Birleşik Devletleri’nde yenilenebilir enerji üretiminde lider konumda bulunan Teksas, bu alandaki kapasitesini sürekli artırıyor. 2024 yılı itibarıyla eyaletin elektrik ihtiyacının %70’inden fazlası güneş ve rüzgar enerjisi santralleri tarafından karşılanmıştır. Teksas Elektrik Güvenilirlik Konseyi (ERCOT) verilerine göre, halihazırda şebekeye bağlı yaklaşık 78 GW kurulu güce ek olarak, 2025 sonuna kadar 102 GW’lık devasa bir yenilenebilir enerji kapasitesinin daha sisteme entegre edilmesi planlanmaktadır.
Bu etkileyici yenilenebilir enerji artışı, karbon emisyonlarının azaltılması hedefine önemli katkılar sunsa da, Teksaslı tüketiciler için beklenmedik finansal yükler getirebilir. Texas Public Policy Foundation (TPPF) tarafından yayımlanan bir rapor, yenilenebilir enerji kaynaklarının sürekliliğini sağlamak için zaruri olan yan hizmetlerin (ancillary services) 2023 yılındaki toplam maliyetinin yaklaşık 2.3 milyar dolara ulaştığını tahmin ediyor. Bu maliyetin yaklaşık 788 milyon dolarlık kısmının doğrudan Teksaslı vergi mükelleflerine yansıdığı belirtiliyor.
Yenilenebilir Enerjinin Saklı Maliyeti
Güneş ve rüzgar enerjisinin temel handikaplarından biri, üretimlerinin doğası gereği kesintili olmasıdır; yani yalnızca güneş parlarken veya rüzgar eserken güvenilir bir şekilde enerji üretebilirler. Hava koşullarının enerji üretimini olumsuz etkilediği durumlarda batarya enerji depolama sistemleri (BESS) devreye girerek enerji yedeklemesi sağlasa da, özellikle kış aylarında veya fırtınalı dönemlerde olduğu gibi düşük yenilenebilir enerji üretiminin uzun sürdüğü zamanlarda, enerji arzındaki boşlukları doldurmak için doğal gaz santrallerinin hızla devreye alınması gerekmektedir.
TPPF raporu, yenilenebilir kaynakların bu değişkenliğinin (variability), enerji verimliliğini düşürdüğünü iddia etmektedir. Zira şebeke operatörleri, rüzgar ve güneş üretimindeki dalgalanmaları dengelemek amacıyla destekleyici güç ünitelerini (özellikle doğal gaz santrallerini) sürekli olarak artırıp azaltmak (ramp up/down) zorunda kalmaktadır. Bu durum, santrallerin optimum verimlilikte çalışmasını engeller ve ek işletme maliyetleri doğurur. Rapor, bu “gizli maliyetlerin” nihayetinde tüketicilere yansıtıldığını ve elektrik fiyatlarında artışa neden olduğunu vurgulamaktadır. Nitekim Teksas’taki elektrik faturaları son üç yılda yaklaşık %20 oranında artmıştır.
TPPF, analizinde 2023 yılını baz alarak yenilenebilir enerji dalgalanmalarının ve piyasa fiyatlarındaki ani yükselişlerin maliyetini hesaplamıştır. Enflasyon ve iletim/dağıtım maliyetlerindeki artışlar bu yükselişte pay sahibi olsa da, toptan elektrik fiyatlarındaki artışın da önemli bir faktör olduğu belirtilmiştir. Özellikle 2023 yılında doğal gaz fiyatları tarihi düşük seviyelere yakın seyrederken, Teksas’taki elektrik fiyatlarının %38 daha yüksek olması dikkat çekicidir.
Rapor, maliyet artışlarında yenilenebilir enerjinin önemli bir etken olduğunu bulgulamıştır. 2023 yılında yan hizmet maliyetlerinin %42’sinin doğrudan rüzgar ve güneş enerjisinden kaynaklandığı tespit edilmiştir. Yan hizmetler; şebeke güvenilirliğini temin etmek için uygulanan yük ve frekans regülasyonu, gerilim desteği, ikame rezerv (replacement reserve) ve bir kesinti sonrası sistemi yeniden başlatma (black start) gibi kritik stratejileri içermektedir. TPPF’ye göre, bu yüksek yan hizmet maliyetleri, yenilenebilir enerjinin düşük işletme maliyetleri avantajını büyük ölçüde ortadan kaldırmaktadır.
Doğal Gaz Alternatifinin Değerlendirilmesi
TPPF raporu, yan hizmet maliyetleri göz önüne alındığında, doğal gaz santrallerinin rüzgar veya güneş tesislerine kıyasla daha verimli ve işletme maliyeti açısından daha ucuz olduğunu öne sürmektedir.
Bu sonuca ulaşmak için TPPF, Teksas’ın %90’ından fazlasını kapsayan ERCOT piyasasını simüle eden, fiziksel ve ekonomik modelleri birleştiren UPlan Network Power Model (UPlan-NPM) adlı gelişmiş bir modelleme aracı kullanmıştır. Bu analizde; enerji santrali tipleri, konumları, büyüklükleri, iletim hatları ve yük merkezleri gibi pek çok değişken dikkate alınmıştır. Model, her bir üretim biriminin marjinal maliyetine dayanarak enerji fiyatlarını belirlemektedir.
TPPF, dört farklı senaryo modellemiştir:
- Baz Senaryo: 2023 yılındaki mevcut durum.
- Güneşsiz Senaryo: Sistemden güneş enerjisi kapasitesinin çıkarıldığı durum.
- Rüzgarsız Senaryo: Sistemden rüzgar enerjisi kapasitesinin çıkarıldığı durum.
- Yenilenebilirsiz Senaryo: Sistemden hem rüzgar hem de güneş enerjisi kapasitesinin çıkarıldığı durum.
Model, yenilenebilir enerji tesisleriyle birlikte kullanılan enerji depolama sistemlerini (BESS) analiz dışında tutmuştur. Her bir senaryoda, çıkarılan yenilenebilir enerji kaynağının yerini doldurmak üzere doğal gaz üretiminin artırıldığı varsayılmıştır.
Nükleer enerji üretimi dört senaryoda da sabit kalmıştır. Kömür üretimi, güneş enerjisinin çıkarıldığı senaryoda nispeten stabil kalırken, rüzgar enerjisinin çıkarıldığı senaryoda %33 oranında artış göstermiştir. En çarpıcı artış ise hem rüzgar hem de güneş enerjisinin sistemden çıkarıldığı senaryoda doğal gaz üretiminde gözlemlenmiştir (%63 artış). Bunun temel nedeni, modelde kaybolan rüzgar ve güneş üretimini ikame etmek için doğal gazın tercih edilmesidir. Ancak TPPF, gaz üretimindeki bu artışın muhtemelen daha yüksek kurulu gaz kapasitesi ihtiyacını da beraberinde getireceğini belirtmiştir.
Piyasa Yapısı ve Fiyatlandırma Mekanizmalarının Rolü
TPPF ayrıca, mevcut ERCOT politikalarının daha yüksek fiyatlara katkıda bulunduğunu ifade etmektedir. ERCOT’un kullandığı tek piyasa takas fiyatı (single market clearing price) mekanizması, sevk edilebilirliğine (dispatchability) veya emre amadeliğine bakılmaksızın tüm enerji üreticilerine aynı fiyatı ödemektedir.
Rüzgar ve güneş enerjisi, üretimleri olduğu sürece her zaman ilk olarak sevk edilirler (öncelikli alım). Bu kaynakların üretimi azaldığında ise, diğer kaynakların (genellikle doğal gaz) üretimlerini hızla artırarak açığı kapatması gerekir. Son olarak, yasal düzenlemeler gereği, yan hizmet maliyetlerinin tamamının tüketicilere yansıtılması zorunludur.
Piyasa fiyatları ve fiyat oynaklığı (volatilite) dikkate alındığında analiz, rüzgar ve güneş yerine doğal gaz üretiminin kullanıldığı senaryolarda maksimum elektrik fiyatlarının düştüğü sonucuna varmıştır.
Teksas Yenilenebilir Enerjisi İçin Politika Önerileri ve Gelecek Perspektifi
Texas Public Policy Foundation, raporunun sonuç bölümünde Teksas’taki yenilenebilir enerji politikalarına yönelik şu önerilerde bulunmuştur:
- Maliyetlerin Doğru Tahsisi: Şebeke güvenilirliği için katlanılan yan hizmet maliyetleri ve diğer hizmet bedelleri, değişkenliklerine (intermittency) dayalı olarak doğrudan yenilenebilir enerji üreticilerine tahsis edilmelidir. TPPF, bu yükümlülüğün güneş ve rüzgar üreticilerine yüklenmesinin, geliştiricileri performanslarını iyileştirmeye ve şebekeye daha az yük olmaya teşvik edeceğini savunmaktadır. Bu, örneğin daha doğru üretim tahminleri yapma veya enerji depolama çözümlerine yatırım yapma gibi adımları içerebilir.
- Performansa Dayalı Ödeme: Üreticilere performanslarına göre ödeme yapılmalıdır. TPPF, ERCOT’un tüm üreticiler için net güvenilirlik standartları belirlemesini ve ardından bu standartları karşılama yeteneklerine göre adil bir şekilde ödüllendirme yapmasını önermektedir. Bu yaklaşım, güvenilir olmayan (yani sık sık dalgalanan veya tahmin edilemeyen üretim yapan) üreticilere yapılan ödemeleri etkin bir şekilde azaltacak, şebeke güvenilirliğini temin edecek ve elektriği daha uygun fiyatlı hale getirecektir.
Bu rapor ve öneriler, yenilenebilir enerji kaynaklarının şebekeye entegrasyonunun yalnızca teknolojik değil, aynı zamanda ekonomik ve yapısal zorlukları da beraberinde getirdiğini göstermektedir. Yenilenebilir enerjinin faydalarını maksimize ederken, maliyetleri adil bir şekilde yönetmek ve şebeke güvenilirliğini sürdürmek, enerji politikasının önümüzdeki dönemdeki en kritik başlıklarından biri olmaya devam edecektir.
Haber Kaynağı: EEPOWER
RASTGELE TEKNİK İÇERİK İÇİN TIKLAYIN!
İlginizi Çekebilecek Teknik Hesaplar
Kompanzasyon Hesabı
Aydınlatma Hesabı
Yüksek Gerilim İşletme Sorumluluğu Ücreti Hesabı
Sosyal medyada teknik bilgilere maruz kalmak için:
YouTube – Instagram
