Tam Otonom Araçlar İçin “Otonom Araç Yönetmeliği” Yürürlüğe Girdi
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yayımlanan yeni Otonom Araç Yönetmeliği, tam otonom araçların otonom sürüş sistemleri (ADS) için tip onayı süreçlerini düzenliyor. Bu yönetmelik, Avrupa Birliği’nin (AB) 2022/1426 sayılı mevzuatına uyum çerçevesinde hazırlandı ve Türkiye’nin otomotiv sektöründe otonom teknolojilere geçişini hızlandırmayı amaçlıyor.
Yönetmeliğin Kapsamı ve Hedefleri
“Otonom Araç Yönetmeliği”, özellikle M ve N kategorisindeki motorlu araçların otonom sürüş sistemleriyle donatılmasını ve bu sistemlerin tip onayı süreçlerini ele alıyor. Yönetmelik, otonom sürüş sistemlerinin operasyonel tasarım alanında (ODD) belirli güvenlik, performans ve teknik gereklilikleri karşılamasını hedefliyor.
Bu kapsamda yönetmelik şu durumları kapsıyor:
- Belirlenmiş Alan Taşımacılığı: İnsan veya mal taşımacılığı için sabit güzergâhlarda çalışan tam otonom araçlar.
- Otonom Park Sistemleri: Belirli otopark alanlarında tam otonom modda çalışan araçlar.
Yönetmelik, aynı zamanda çift modlu araçlar için otonom sürüş sistemlerinin güvenli geçiş süreçlerini düzenliyor. Bu araçlar, hem manuel hem de tam otonom modda çalışabilme yeteneğine sahiptir.
Yönetmelikte Yer Alan Teknik Gereklilikler
- ADS Performans Şartları:
- Otonom sürüş sistemleri, dinamik sürüş görevlerini (DDT) sürekli olarak yerine getirebilmelidir.
- Arıza senaryoları sırasında minimum risk durumu (MRC) sağlanmalıdır.
- Otonom Sürüş Sisteminin Yaşam Döngüsü:
- Sistem tasarımından araç ömrü boyunca kullanılmasına ve geri dönüşümüne kadar tüm aşamalar kapsanır.
- Servis içi izleme ve raporlama zorunludur.
- Acil Durum Çalışmaları ve Risk Yönetimi:
- Acil durumlarda ADS’nin güvenli durma manevralarını (MRM) gerçekleştirmesi zorunludur.
- Çarpışmaya Kalan Süre (TTC) gibi parametrelerle sistemin reaksiyon süresi ölçülmelidir.
Otonom Araç Yönetmeliğinde Belirtilen Yeni Kavramlar
Yönetmelik, otonom sürüş teknolojilerine ilişkin yeni kavramları tanımlıyor. Bazıları şunlardır:
- Operasyonel Tasarım Alanı (ODD): ADS’nin çalışması için gerekli coğrafi, çevresel ve trafik koşulları.
- Dinamik Sürüş Görevi (DDT): Araç hızlanma, frenleme, şerit takibi ve manevra planlama gibi tüm sürüş görevleri.
- Risk Azaltma Manevrası (MRM): Olası tehlikelerde aracı güvenli bir şekilde durdurma prosedürü.
- Çift Modlu Araçlar: Manuel ve tam otonom sürüş modları arasında geçiş yapabilen araçlar.
Teknik ve İdari Şartlar
Yönetmelik, otonom araçların üretiminden operasyonel süreçlerine kadar birçok teknik ve idari gerekliliği ele alır:
- Tip Onayı Başvurusu:
- Otonom sürüş sistemlerinin tip onayı için başvurular, AB’nin (AB) 2018/858 sayılı düzenlemesine uygun şekilde yapılmalıdır.
- Test süreçleri, Ek I, Ek II ve Ek III‘te belirtilen prosedürlere dayanır.
- Teknik Gereklilikler:
- ADS Sistem Özellikleri: Sistem, hem normal çalışma hem de acil durum koşullarında yüksek güvenlik standartlarını sağlamalıdır.
- Test Prosedürleri: Çeşitli trafik ve çevre senaryolarında ADS performansı ölçülmelidir.
- Servis İçi İzleme ve Raporlama:
- Otonom sürüş sistemlerinin sahadaki performansı sürekli olarak izlenmeli ve raporlanmalıdır.
- Fonksiyonel Güvenlik ve Operasyonel Güvenlik ilkeleri doğrultusunda veri toplama zorunludur.
Kritik Test ve Değerlendirme Süreçleri
Otonom araçların tip onayı için gerçekleştirilecek testler arasında şunlar yer alır:
- Nominal Trafik Senaryoları:
- Normal trafik koşullarında ADS’nin performansı ölçülür.
- Şerit takibi, hızlanma ve frenleme gibi görevler test edilir.
- Kritik Senaryolar:
- ADS’nin acil durum çalışmasını tetikleyen senaryolar değerlendirilir.
- Örneğin, ani frenleme veya aşırı parlaklık koşullarında sistemin tepkisi incelenir.
- Çevresel Koşullar Testleri:
- Sis, yağmur veya düşük ışık gibi çevresel faktörlerin ADS üzerindeki etkileri ölçülür.
Otonom Araçların Kullanım Alanları
Yönetmelik kapsamında geliştirilen tam otonom araçlar, çeşitli alanlarda kullanılabilir:
- Şehir İçi Taşımacılık:
- Trafik yoğunluğunu azaltmak ve güvenli toplu taşıma sağlamak için ideal bir çözümdür.
- Sanayi ve Lojistik:
- Fabrika ve depolarda otonom taşıma sistemleri ile verimlilik artırılabilir.
- Otopark Yönetimi:
- Otonom park sistemleri, otopark alanlarının daha verimli kullanılmasını sağlar.
Otonom Araç Yönetmeliğinin Avantajları
Yönetmelik, yalnızca teknik standartlar getirmekle kalmıyor, aynı zamanda sektörel faydalar sağlıyor:
- Güvenlik: Sistemlerin arıza durumlarında bile güvenli bir şekilde çalışmasını sağlamak için sıkı testler yapılmaktadır.
- Verimlilik: Otonom sistemlerin hızlı ve etkin çalışması, enerji tüketimini azaltır.
- Uyum ve Rekabet: Türkiye, AB standartlarına uyum sağlayarak otomotiv sektöründe rekabet gücünü artıracaktır.
Otonom araç yönetmeliği, Türkiye’nin teknoloji odaklı otomotiv sektöründe yeni bir dönem başlatıyor. Bu yönetmelik, hem güvenli hem de çevresel olarak sürdürülebilir araç teknolojilerinin geliştirilmesine katkı sağlıyor. Tip onayı süreçlerinin detaylı şekilde düzenlenmesi, otonom araç üreticilerinin uluslararası standartlara uygun ürünler sunmasını teşvik ediyor.
Yönetmeliğin tam metnine ulaşmak ve başvuru süreçleri hakkında bilgi almak için Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın resmi web sitesini ziyaret edebilirsiniz.
RASTGELE TEKNİK İÇERİK İÇİN TIKLAYIN!
İlginizi Çekebilecek Teknik Hesaplar
Kompanzasyon Hesabı
Aydınlatma Hesabı
Yüksek Gerilim İşletme Sorumluluğu Ücreti Hesabı
Sosyal medyada teknik bilgilere maruz kalmak için:
YouTube – Instagram
